Siyah Çay

Siyah çay, ülkemizde de en çok tüketilen, yeşil çay, oolong çayı ve beyaz çayla aynı bitkiden (camellia sinensis) üretilen, ancak bu çaylardan daha farklı bir işlemden geçirildiği için siyah rengi alan çay çeşididir.

Siyah çay üretilirken, çay yaprakları bu bitkiden elde edilen diğer çay türlerine göre daha fazla oksitlenir. Bu nedenle demi ve tadı diğer çaylara oranla daha yoğundur.

Dezavantajı ise, çay yapraklarının uzun süren oksitleme işlemi neticesinde besin değerinin düşerek çayın faydasını azaltmasıdır.

Şu anda dünyada genelinde en çok tüketilen çay türü olmasına karşın daha az işleme tabi tutulan yeşil çay, oolong çayı ve beyaz çay her geçen yıl daha fazla popülerlik kazanmaktadır.

Siyah Çay ve Diğer Çaylar

Siyah çayın üretiminde kullanılan teknikler sadece çayın daha yoğun bir dem vermesini sağlamaz, aynı zamanda çayın raf ömrünü de uzatır. Örneğin yeşil çay tazeliğini en fazla 1 yıl koruyabilirken, siyah çay (doğru muhafaza edilirse) yıllarca tazeliğini koruyabilir.

Ne kadar çay kullanıldığına ve çayın ne kadar demlendiğine bağlı olarak değişmekle birlikte (5 dakika demlenen çay 1 dakika demlenen çaydan 2 kat daha fazla kafein içerir) 1 büyük bardak siyah çay yaklaşık olarak 50 mg kafein içermektedir. Yeşil çayda bu miktar 8-25 mg arasındadır. Dolayısıyla siyah çay (aynı kahve etkisi yaratarak) konsantrasyonu arttırır ve enerji verir. Tabii fazla kafeinin uykusuzluğa, terlemeye, kaygıya, strese ve çarpıntıya yol açabileceğini unutmamak gerekiyor.

Siyah Çay Çeşitleri

Siyah çay, diğer çaylar gibi kullanılan yaprağın türüne göre göre çeşitli kalite değerlerine sahiptir. En kaliteli siyah çay, çay yaprağın bütün olarak kullanıldığı “tam yapraklı” siyah çaydır. Bunun ardından sırasıyla “kırık yapraklı siyah çay”, “küçük partiküllü siyah çay” ve “toz siyah çay” gelir. Poşet siyah çaylar genellikle küçük kırık yapraklar, partikül halindeki çay yaprakları ile üretilmektedir.

Siyah Çayın Faydaları

Aynı bitkiden elde edilen diğer çaylara oranla daha fazla oksitlenmesine karşın siyah çayın sağlığa bazı faydaları olduğu söylenmektedir ancak bu konuda yapılan bilimsel araştırma sayısı çok azdır. Siyah çayın geleneksel olarak aşağıdaki durumlara iyi geldiği kabul edilmektedir.

• Kalp ve damar sağlığını korumaya yardımcı olur
• Felç ve kalp krizi riskini azaltır
• Kan şekeri seviyesini korumaya yardımcı olur (Doktorunuza danışınız)
• Antioksidan bakımından zengindir
• Damar sertleşmesini önler
• Böbrek taşı riskini azaltır
• Zihin açar
• Enerji verir

Yukarıda yer alan siyah çayın faydaları hakkında yapılan araştırmaların yetersizdir ve bazı çalışmalarda elde edilen sonuçlar siyah çayın bu rahatsızlıklar için herhangi bir etkisi olmadığı yönündedir. Bu nedenle, bir sağlık durumuna karşı siyah çay kullanmaya başlamadan önce doktorunuza danışmanız en doğrusu olacaktır.

Siyah Çayın Yan Etkileri

• Günden 3 bardaktan fazla siyah çay içmek bazı yan etkilere neden olabilir.
• Kaygıyı arttırır
• Demir eksikliğine bağlı anemiyi kötüleştirebilir
• Kan pıhtılaşmasını yavaşlatabilir
• Fazla siyah çay çarpıntıya yol açabilir
• İshale neden olabilir
• Glokom belirtilerini şiddetlendirebilir
• Östrojen etkisi yaratarak bazı kanser türlerinin gelişmesine neden olabilir
• Yüksek tansiyonu olanlarda tansiyonu daha da yükseltebilir
• İdrarla birlikte daha fazla kalsiyumun atılmasına neden olarak osteoporoz gibi hastalıkların daha hızlı ilerlemesine yol açabilir
• Kafein içermesi nedeniyle gebelik ve emzirme döneminde tüketilmesi önerilmez