Ginseng Çayı

Geleneksel Çin tıbbında binlerce yıldır kullanılan ginsengin, 2’si birbirine benzeyen 3 farklı türü bulunmaktadır.

Amerikan ginseng (Panax quinquefolius) ve Asya ginsenginin, bazen Kore ginsengi olarak da adlandırılır (Panax ginseng) yapıları ve aktif maddeleri aşağı yukarı aynıdır ve aynı sağlık sorunlarına karşı kullanılmaktadır.

Diğer yandan Sibirya ginsengi (Eleutherococcus senticosus) tamamen farklı bir bitkidir ve diğer ginseng türleriyle farklı bileşenlere sahiptir.

Ülkemizde satılan ginseng ve ginseng ürünlerinin (toz, tablet gibi) çoğunluğu Amerikan veya Asya ginsenginden elde edilmektedir. Kore ginsengi “kırmızı ginseng” olarak da bilinir.

Ginseng çayı, pek çok farklı rahatsızlığın tedavisinde kullanılmakla birlikte asıl olarak fiziksel ve zihinsel yorgunluğa karşı etkilidir.

• Bağışıklık sistemini güçlendirir
• Kan şekerini düşürür
• Hipertansiyon tedavisinde kullanılır
• İştah açar
• Sindirime yardımcı olur
• Stresi hafifletir
• Astım belirtilerini hafifletir
• Kötü kolesterolü düşürür
• Baş ağrısına iyi gelir
• Mide ülserine iyi gelir
• Hafızayı güçlendirir
• İlaçların olumsuz etkisine karşı karaciğeri korur
• Adet döneminde rahatlatıcı etkisi vardır

Ginseng çayı ve genel olarak ginseng bitkisinin kökü “adaptogen” olarak kabul edilir. Bu alanda yapılmış bilimsel araştırma sayısı oldukça azdır ancak “adaptogen” özelliği vücudun fiziksel ve ruhsal strese adapte olmasını ve bu durumlarda normal fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olur.

Ginseng Çayı Nasıl Yapılır?

Ginseng çayı yapmak için öncelikle zencefile benzeyen ginseng kökünü ince dilimler halinde hazırlamanız gerekiyor. Bazı kaynaklarda ginseng çayı için bitkiyi rendelemek gerektiği yazıyor ancak hem dilimle hem rendelenmiş ginsengle çay hazırlamak mümkün. Başlangıç olarak 2 büyük bardak (kupa) çay için 1 yemek kaşığı rendelenmiş ginseng veya 4-5 ince dilim ginseng kullanabilirsiniz. Daha sonra demine ve tadına göre bu miktarları değiştirebilirsiniz.

Çayı hazırlamak için “metal çay demleme topu” kullanabilirsiniz. Demleme topunuz yoksa ginsengi bardağa koyun, suyu kaynattıktan sonra ocaktan alın ve 2 dakika soğumasını bekleyin. Hafifçe soğuduktan sonra bardağa dökün. Yaklaşık 5 dakika demledikten sonra süzüp içebilirsiniz. Daha uzun bekletirseniz çayınız daha demli olacaktır. Suyu hafifçe soğutmadan kaynar olarak bardağa dökmeyin. Kaynar su ginsengin faydalı içeriğini önemli oranda azaltır. Ginseng çayını balla tatlandırabilir veya aynı şekilde demlenen yeşil çayla karıştırarak içebilirsiniz.

Piyasada ginseng tozu, paketlenmiş ginseng dilimleri ve poşet ginseng çayı bulabilirsiniz. Daha önce toz ginsengle hazırlamadım ancak dilimlere göre daha yoğun olduğundan 1 büyük bardak çay için 1 çay kaşığı toz ginseng kullanarak deneme yapabilirsiniz. Çayın demine göre miktarı azaltabilir veya arttırabilirsiniz.

Ginsengin Sağlığa Faydaları

Bağışıklık Sistemi: Asya ginsengi bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudun bakterilere, enfeksiyonlara karşı direncini arttırır. Bu konuda yapılan bazı çalışmalar ginsengin bağışıklık sistemindeki hücre sayısını arttırdığı yönünde sonuçlara sahiptir.

Kalp Sağlığı: Antioksidan etkisi bulunan ginseng çayı DNA hasarına neden olabilen serbest radikallere karşı koruma sağlıyor. Vücudumuzda bulunan serbest radikaller aynı zamanda kalp hastalıkları, diyabet ve pek çok diğer hastalığın riskini arttırdığı için düzenli olarak ginseng kullanmak bu risklerin azalmasına yardımcı olabilir.

Kan Basıncı: Ginsengin kan basıncını düşürdüğü yönünde yapılan açıklamalar iki farklı yönde. Bazı uzmanlar ginsengin yüksek tansiyon tedavisinde olumlu etkisi olduğunu belirtirken bazı çalışmalar ginsengin kan basıncını yükselttiğini belirtiyor. Bu nedenle ginsengi tansiyon için kullanmak istiyorsanız en güvenli yöntem önce doktorunuza danışmanız olacaktır.

Tip 2 Diyabet: Amerikan ginsenginin diyabet üzerine etkileri konusunda daha fazla bilimsel çalışma sonucu bulunmakla birlikte aşağı yukarı aynı bileşenlerden oluşan Asya ginsenginin de tip 2 diyabet hastalarında kan şekeri düzeyinin korunmasına yardımcı olduğu kabul edilmektedir. Tabii düzenli olarak diyabet ilacı kullananların ginsengin olası yan etkilerinden korunmak adına önce doktora danışması daha doğru olacaktır.

Zihinsel Performans: Ginseng çayı içenler veya ginseng tableti kullananlar genellikle daha kolay konsantre olabildiklerini ve kendilerini daha “uyanık” hissettiklerini söylemektedir. Çalışmalar Asya ginsenginin konsantrasyonu arttırdığı, hafızayı güçlendirdiği ve beyin fonksiyonlarını geliştirdiği yönünde sonuçlara sahiptir. Bazı araştırmalar Asya ginsengi ve Ginkgo bilboa karışımının zihin üzerinde daha olumlu etkilere sahip olduğunun altını çizmektedir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalardan elde edilen bilgiler ise Asya ginsenginin ilerlemiş Alzheimer hastalarında belleğin korunması için kullanılabileceği yönündedir.

Fiziksel Dayanıklılık: Atletlerin fiziksel dayanıklılığı arttırmak için sık sık Amerikan ginseng kullandıkları biliniyor. Sürekli yorgunluk şikayeti olan 332 kişi üzerinde yapılan bir araştırmada ise Asya ginsenginin yorgunluğu önemli ölçüde azalttığı belirlenmiş.

Doğurganlık ve Erektil Disfonksiyon: Asya ginsenginin cinsel performansı arttırdığı yönünde yaygın bir inanış olsa da bunu destekleyecek araştırma sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. 46 erkek üzerinde yapılan bir araştırmada ginsengin sperm sayısını arttırdığı 60 erkekle yapılan bir diğer araştırmada ise ginsengin cinsel dürtüyü arttırdığı ve sertleşme problemini azalttığı belirlenmiş.

Kanser: 5 yıl boyunca 4634 kişinin izlenmesi sonucu elde edilen bilgilere göre ginseng akciğer, karaciğer, pankreas, yumurtalık ve mide kanseri riskini azaltıyor. Ancak takip edilen kişilerin beslenme alışkanlıkları birbirinden farklı olduğu için ginsengin kanser riskini ne kadar azalttığı konusunda kesin rakamlar mevcut değil.

Menopoz Belirtileri: Asya ginsenginin menopoz belirtilerini hafiflettiği, ruh halini yukarı taşıdığı yönünde çeşitli araştırma sonuçları bulunmaktadır.

Ginsengin Yan Etkileri

Ginseng, diğer bitkiler gibi bazı yan etkilere yol açabilir. Uykusuzluk ve sinirlilik hali en sık görülen yan etkileridir. Kan basıncının yükselmesi, kaygı, ishal, kusma, baş ağrısı, burun kanaması, meme ağrısı, vajinal kanama gibi yan etkileri nadir olarak görülür.

Yüksek kan basıncı şikayeti bulunanlar doktora danışmadan ginseng çayı ve diğer ginseng ürünlerini kullanmamalıdır. Mani riskini arttırabileceğinden bipolar bozukluğu olanların ginseng kullanması önerilmez. Romatoid artrit, lupus, ve Crohn hastalığı gibi bağışıklık sistemine bağlı hastalıkları bulunanlar ginseng kullanmaya başlamadan önce doktora danışmalıdır. Bazen vajinal kanamaya yol açan ginsengin hamile ve emziren kadınlar tarafından kullanılması güvenli değildir. Kan inceltici özelliği bulunan ginseng herhangi bir cerrahi müdahaleden en az 10 gün önce bırakılmalıdır.

Ginseng çayı veya ginseng tabletleri aşağıdaki ilaçlarla etkileşime geçerek bu ilaçların etkisini azaltabilir ya da istenmeyen boyutlarda arttırabilir.

• Tansiyon ilaçları
• Kalp ilaçları
• Kan inceltici ilaçlar
• Kafein
• Diyabet ilaçları
• Su hapları
• Uyarıcı ilaçlar
• Bağışıklık sistemi ilaçları

• 
  

Herhangi bir sağlık koşulu nedeniyle düzenli olarak ilaç kullanıyorsanız ginseng çayı ve diğer bitkisel çayları kullanmaya başlamadan önce lütfen doktorunuza danışın.